Hanin Shihab is gedreven om vanuit Heino een nieuw bestaan op te bouwen

Horrortocht vanuit Syrië eindigt aan de rand van Heino’s zwembad

Op de bank in haar kleine, maar knusse appartement in Heino-Zuid oogt ze enigszins fragiel. Het is uiterlijke schijn, want wie het verhaal hoort hoe Hanin Shihab (26) in ons dorp is beland, durft haar nooit als kwetsbaar te omschrijven. Want, als je jouw Syrische huis en (brand)haard achter je durft te laten om je in een ongewis avontuur in de westerse wereld te storten, dan heb je geen lessen nodig in durf en doorzettingsvermogen.

Het enige moment dat ze even haar kwetsbare kant laat zien, is wanneer het gesprek over de familie en met name haar moeder – haar vader is overleden – gaat. “Zij is heel belangrijk voor me en ik stel echt alles in het werk om haar naar Nederland te krijgen”, vertelt ze bijna fluisterend. Komt het inderdaad tot een gezinshereniging, dan vertelt ze ongetwijfeld het verhaal over haar beste vriend uit Heino met wie ze vele leuke activiteiten onderneemt. “We hebben elkaar ontmoet tijdens de Pompdagen”, aldus de jonge Syrische.

Afgeluisterd

De beelden van het geweld in Syrië komen dagelijks via allerlei mediakanalen naar ons toe. Het is onvoorstelbaar hoe een land met zo’n grote en prachtige historie naar de vernieling wordt geholpen. Het heeft Hanin zeker aangezet om na te denken over een toekomst in Europa. Het laatste zetje werd gegeven toen haar moeder in Damascus in de problemen kwam. Over de reden wil ze niet uitweiden, maar het heeft ongetwijfeld te maken met het huidige regime dat op z’n zachtst gezegd geen tegenspraak duld. “Als Palestijnse Syriërs worden we helemaal in de gaten gehouden en ik weet zeker dat we ook worden afgeluisterd.”

Waar haar zus besloot in Syrië te blijven en haar broer eerder al naar Denemarken was verkast, smeedde Hanin plannen om naar Duitsland te vertrekken. Het einddoel was Hamburg waar ook enkele neven woonachtig zijn. Maar ja, als Palestijnse Syriër sta je dus ongeveer onderaan de maatschappelijke ladder, heb je geen paspoort en moet je toestemming vragen om überhaupt te mogen reizen.
De enige kans op (westerse) vrijheid verliep via het illegale circuit. “Mijn moeder hielp me aan cash waarmee we een mensensmokkelaar konden inschakelen. Hij bracht me in drie dagen tijd van Damascus naar een plaats bij de Syrisch-Turkse grens. Zeker in de buurt van Aleppo werd het echt spannend. Dat is echt IS-gebied. Daar zie je de lange baarden en hoofddoeken zoals je het van televisie kent. Dat is echt niet overal in Syrië het geval.”

Met een andere smokkelaar moest ze over de grens zien te komen en toen werd het pas echt spannend. Ook in dit woestijnlandschap werd het uitzicht vertroebeld door zwarte IS-vlaggen. “Ik ben nog nooit zo bang geweest als toen. Er kwamen ook allerlei andere mensen bij die ik nog nooit had gezien. Ik begon te huilen en kon niet meer ophouden. In een tent met alleen vrouwen en kinderen moesten ze me echt tot kalmte manen. Eerst konden we niet verder, maar op een gegeven moment kregen we toch het signaal om te vertrekken. Midden in de nacht gingen we te voet de bergen in. Na een lange, barre tocht en twee dagen zonder eten kwamen we aan in Turkije.”

Op zee gedobberd

Het einddoel aldaar was Istanbul. Via de Turkse hoofdstad zou ze naar Duitsland worden gebracht. Helaas strandde de reis voortijdig in Marmaris. De gedachte om met een bootje de zee op te gaan om in Griekenland te komen, was niet bepaald aanlokkelijk. Het alternatief was een vluchtelingenkamp waar ze een maand lang verbleef in afwachting van een goed reisdocument.
De reis over land leidde helaas tot niets en met de wanhoop nabij besloot ze toch de gok te wagen om met een aantal gelijkgestemden in een bootje de zee over te steken. “We hebben vijf dagen op zee gedobberd om uiteindelijk opgepikt te worden door een groot schip dat ons naar Griekenland heeft gebracht.”
Eindelijk lonkte dan een leven in vrijheid. Althans, zo leek het, want in afwachting van de juiste papieren moest Hanin eerst nog een maand in de gevangenis doorbrengen. Toen dat eindelijk voor elkaar was, veranderde ze de eindbestemming van Duitsland in Nederland. “Ik had hier en daar al opgevangen dat het in Nederland gemakkelijker zou zijn om mijn moeder over te laten komen…”

Na een zwerftocht door Nederland (Ter Apel, Ede, Arnhem, Almelo) belandde ze in Heino. “De eerste twee maanden had ik het hier heel moeilijk. Ik wist nog weinig van het land en kende niemand. Volgens mij heb ik overdag bijna alleen maar geslapen. En ’s nachts keek ik allerlei films. De wereld stond echt op z’n kop.”
Een logische reactie na zo’n horrortocht, maar inmiddels heeft ze haar leven weer aardig op de rit. “Het was een lange weg, maar ik heb mijn doel bereikt. Ik ben blij om hier te zijn. Iedereen is hier zo vriendelijk, goedgehumeurd en ze groeten je allemaal. Ja, ik ben hier gelukkig”, benadrukt ze nog maar eens terwijl ze vanuit haar appartement uitkijkt over een weiland aan de Stationsweg. “Het enige dat ik heel erg mis, is mijn familie. Hoewel ik al vroeg was gewend zelf allerlei dingen op te pakken, is het wel moeilijk om zo ver uit elkaar te zijn.”

Geen zwemdiploma

Het gesprek gaat in het Engels. Dat is net even iets gemakkelijker dan in het Nederlands, de taal waarmee ze zich inmiddels wel meer dan behoorlijk weet te redden. “Een Syrische familie uit Heino wees me op het bestaan van Taalpunt en dat heeft me enorm geholpen. In de bibliotheek waren vrijwilligers bereid om met me in gesprek te gaan zodat ik sneller de taal onder de knie krijg. Vooral met taalcoach Toos Bom heb ik een echte band opgebouwd. Ze behandelt me meer als dochter dan als student. De taal is echt heel belangrijk, vooral omdat ik weer wil gaan studeren. Ik probeer iedere dag te leren en af en toe kijk ik met mijn beste vriend uit Heino een Nederlandse film. Daar leer ik ook veel van.”

Marie José Nijhuis van Taalpunt tipte haar tevens over de mogelijkheid vrijwilligerswerk te doen bij de Tippe. En dat pikte ze meteen op, dus nu is haar vrolijke verschijning regelmatig bij het openluchtzwembad te vinden. “Af en toe mag ik dingen verkopen in de kiosk en dat is heel erg leuk. Net als de omgang met de kinderen rond het bad. Zelf zwemmen? Nee, ik kan wel zwemmen, maar heb (nog) geen diploma”, zegt ze bijna verontschuldigend.
Het vrijwilligerswerk gaat vanaf volgend schooljaar waarschijnlijk wel op een lager pitje, want na diverse inburgerings-cursussen en nu het Schakeljaar (niveau B2) op Windesheim wil ze starten met de HBO-opleiding International Business. “Het lijkt me prachtig om succes te hebben als zakenvrouw. Nee, het gaat me niet om het geld, want ik ben geen vrouw die alleen op zoek is naar mooie en grote dingen. Ik hou juist van die kleine dingen. Nice weather and nice words can make me smile!”