Hoezo cultuur in Heino?

Kijken, wandelen en picknicken in Heinose ‘achtertuin’

Een kijkje op de parkeerplaats van Museum de Fundatie-Kasteel het Nijenhuis vertelt veel over de herkomst van de bezoekers; Ter Apel, Lommel (België), Rijnsburg. Mensen komen uit het hele land en zelfs daarbuiten. Ook bewoners uit deze regio weten tuin en kasteel te waarderen.

Officieel ligt het museum in Wijhe. Toch voelen de beeldentuin en de statige havezate ‘eigen’. Als de achtertuin van Heino. Was het vanwege dit gevoel dat er nogal wat kritiek was toen bekend werd dat de beeldentuin werd afgesloten? Directeur Ralph Keuning begreep het wel. “Mensen dachten: er wordt me iets afgenomen en wat krijg ik ervoor terug?” Inmiddels maakte die verontwaardiging plaats voor trots. Want tussen de 57.000 bezoekers die De Fundatie vanaf maart 2012 tot nu toe mocht begroeten, bevinden zich veel mensen uit deze omgeving. “Juist zij weten ons goed te vinden. Laten familieleden de beeldentuin zien. Vaak komt men met drie generaties tegelijk nemen manden, koelbox en kleedje mee. Houden op het veld een familiereünie. Ik zag dat veel deze zomer. Leuk!” Hij zei het al bij de opening: “Kom vooral picknicken, de Fundatie is er voor iedereen.” De beeldentuin speelt daarin een grote rol. Kinderen rennen over het grasveld, spelen op het werk van Frode Bolhuis, spiegelen zich in ‘Rawsome!’ terwijl volwassenen rondwandelen, een stoel pakken en genieten van zon, park en rust. “Dat laatste vinden Sallanders normaal. Een Randstedeling echter vindt zoiets bijzonder. Ook over de aanrijdroute zijn ze lovend.” Eerst het landelijke Heino, dan weilanden en beuken-lanen en tenslotte park en kasteel. Bijna een magische plek… “Het ís ook een mooie, gevarieerde plek! Een groot deel van de tuin werd opnieuw aangelegd. De statige perken, het lichte veld, het donkere bos en het westelijke deel dat een stevige metamorfose kreeg.”

De beeldentuin bouwde in korte tijd een flinke naam op. “Mensen doen een dagje, reizen een uur. Ze weten: er is veel te zien, zowel in beeldentuin als kasteel. Je brengt er met gemak 3 à 4 uur door. Dan is het natuurlijk fijn dat we hier een goed café hebben waar je prima kunt lunchen. En ik blijf het geweldig vinden als mensen hun boterhammetjes eten in de zon.” De bekendheid is belangrijk omdat dit jaar de Zwolse locatie wegens verbouwing dicht was. Het Nijenhuis staat nu zo stevig in de markt dat het niet in de schaduw komt te staan wanneer Paleis aan de Blijmarkt in mei 2013 opengaat. Belangrijk daarbij zijn de wisselende kasteeltentoonstellingen. Momenteel wordt werk van Jan Hendrik Verstegen en Danielle Kwaaitaal tentoongesteld. Ook in de tuin is er volop afwisseling. “Alleen al door weer en seizoenen. Ik verheug me nu al op sneeuw.” De beeldentuin is ook in de winter interessant. De reden immers voor het goed beveiligen van de tuin was de plaatsing van bronzen beelden. Kunststoffen beelden waren er altijd al, net als stenen beelden. Deze waren echter kwetsbaar bij vorst en werden dan afgedekt. “Bij brons hoeft dat niet. Daardoor is er ook in de winter veel te zien.”

Het werk in de beeldentuin bestaat uit de collectie van oud-Boymans directeur Dirk Hannema en de collectie van het echtpaar Scholten, nu Museum Beelden aan Zee te Scheveningen. De Hannema-collectie had veel mensfiguren uit de eerste helft van de 20ste eeuw, terwijl de Scholten-collectie beelden had, ook mensfiguren, uit de tweede helft. “Deze collecties passen wonderwel bij elkaar. Door uitwisseling hebben we hier nu een mooi overzicht. Het leuke is dat veel beelden voor zichzelf spreken. En ook mooi: veel publiek uit Den Haag komt hierheen!” Een andere samenwerking ging Ralph Keuning aan met Eric van Eerdenburg, directeur van Lowlands. “Lowlands kent een uitgebreid cultureel programma. Eric wilde graag beelden. Lastig, omdat Lowlands geen collectiehoudende instantie is. We zijn gaan brainstormen en zijn nu een soort gezamenlijke opdrachtgever. Voor de kunstenaar die we benaderen is het maken van een beeld een echte uitdaging. Het moet zowel hier als op Lowlands passen. Verder wordt het kunstwerk drie jaar heen en weer gesleept. Leuk is natuurlijk dat zo’n beeld op twee compleet verschillende plekken getoond wordt.” Ook het nieuwste kunstwerk in de beeldentuin, van David Bade, is het gevolg van deze samenwerking: knaloranje, opgebouwd uit restmateriaal, torent het boven alles uit. “Ik denk dat het een ridder is die terugkomt van een kruistocht. Hij sleept zich naar zijn kasteel. We zijn heel tevreden met dit beeld. Deze schaal vind je niet snel in andere beeldentuinen…” Met Van Eerdenburg heeft Keuning één belangrijk ding gemeen: “Drempels weghalen, wegslopen. Kom gewoon lekker kijken hier. De interesse wekken bij publiek dat nooit naar je toe zou gaan. Dat is ook de reden dat we op publieke plekken FUNDATIEfusions hebben; DeltaWonen, Deltion College, in Almelo, Hardenberg. Laten zien wat we in huis hebben. Nieuwsgierigheid wekken. De rode loper uitleggen naar het museum. En neem dus gerust je picknickmand mee!”