In gesprek met drie Heinose boeren

‘No farmers, no food’, ‘Gezond boeren verstand, dat mist de politiek in dit land’ en ‘Stop de stikstofwaanzin’. Je hoeft jezelf maar een paar meter door het Sallandse landschap te verplaatsen en je komt gegarandeerd één van deze spandoeken tegen. De afgelopen maanden ging het vrijwel constant over de boeren in ons land en daarom dachten wij van HoezoHeino; wordt het niet eens tijd om mét in plaats van over de boer te gaan praten? Ben Groot Beumer opende graag de deuren van zijn stal voor ons en collega-boeren Jeroen Neimeijer en Erik Overkempe.

Middenin een stal tussen de koeien staat een  tafel met vier tuinstoelen, een thermoskan vol koffie en een doos met gebak. Iedereen die op die bewuste woensdagochtend langs de boerderij van Ben liep, fietste of reed, zal gegarandeerd zijn of haar wenkbrauw hebben opgetrokken. Oké, we geven toe; het zag er voor buitenstaanders wellicht een beetje gek uit, maar waar kun je nou beter
over de toekomst van de agrarische sector praten dan mét een aantal boeren óp een boerderij? De afgelopen maanden ging er vrijwel geen dag voorbij zonder dat de stikstofproblematiek op één of andere manier ter sprake kwam en daarbij viel ons één ding op: er wordt nogal vaak over de boeren gesproken in plaats van met hen. Om daar verandering in te brengen, nodigden we voor deze editie van HoezoHeino graag drie Heinose boeren uit: melkveehouders Ben Groot Beumer en Erik Overkempe en biologische varkenshouder Jeroen Neimeijer.

Een zooitje

De drie boerderijen zijn in weinig zaken met elkaar te vergelijken, maar Ben, Jeroen en Erik hebben één ding duidelijk gemeen: ze groeiden allemaal op bij hun ouders op de boerderij. “Ik ben hier geboren en getogen”, vertelt Ben terwijl hij over zijn erf gebaart. “Als klein jongetje wist ik al dat ik deze boerderij ooit wilde overnemen.” Erik knikt: “Voor mij geldt eigenlijk hetzelfde. Volgens
mijn ouders wist ik al dat ik boer wilde worden toen ik nog in de wieg lag.” Dat maakt de huidige situatie misschien ook wel zo pijnlijk, want de drie heren hebben allemaal een enorme passie voor de agrarische sector. “Ik geniet nog elke dag van het werk op de boerderij”, zegt Ben daarover. “Maar eerlijk is eerlijk: de schik gaat er de laatste tijd wel een beetje af. Linksom of rechtsom, de boeren moeten verdwijnen. Zo voelt dat voor mij. En alles wat er de laatste tijd gebeurt…”, hij valt even stil. “Mijn mond valt er steeds weer van open. Verkeerde meetmodellen, onduidelijke berekeningen en rekenfouten. Niemand lijkt te weten hoe het zit.” Jeroen knikt: “Dat maakt het hele stikstofverhaal ook zo moeilijk, want waar is dit alles op gebaseerd? Hoe komen ze aan die cijfers?” Ben: “Dit weekend was ik nog in Duitsland en dan denk je: nou, hier hebben ze weinig last van stikstof.” Erik lacht zuur: “Ja, we hebben geen idee wat er achter de schermen allemaal gaande is, maar één ding weet ik wel: het is een enorm zooitje. En dat zorgt voor een gigantisch wantrouwen.” Dat wantrouwen is iets wat gedurende het gehele gesprek steeds terugkomt. Niet gek ook, want er is volgens de drie Sallandse boeren één ding dat structureel ontbreekt binnen onze regering: kennis van zaken. “Die mensen die daar zitten die doen soms uitspraken… Alsof ze nog nooit van hun leven op een boerderij zijn geweest”, zegt Ben. “Het verbaast me sowieso dat ze nog een nieuwe minister van Landbouw hebben gekregen joh”, reageert Erik. “Als je een beetje helder nadenkt dan denk je toch: zoek het uit, daar ga ik echt niet zitten. We zitten muurvast met z’n allen.”

Duidelijkheid

Om hun ongenoegen over het stikstofbeleid te uiten, werd er in het gehele land door duizenden boeren actief actie gevoerd. Ook door de Heinose boeren werd daar fanatiek aan mee gedaan. Het enorme aantal vlaggen bij afslag Heino is daarvan het belangrijkste bewijs. “Ja, wij hebben redelijk veel actie gevoerd”, grijnst Ben. “Ik vind het belangrijk om mijn stem te laten horen. Daarom ben ik een aantal keer met de trekker de weg op gegaan, maar samen met een grote groep heb ik ook op verschillende plekken omgekeerde vlaggen opgehangen.” Erik: “Bij al die acties viel het me vooral op dat er zoveel mensen langskomen die even een duimpje opsteken om ons een hart onder de riem te steken. Dat geeft me een heel goed gevoel.” Ook Jeroen deed mee met verschillende protestacties, maar daarnaast is hij ook actief is in de gemeenteraad, voor het CDA. “Ik probeer ook via de politieke en bestuurlijke weg aandacht te vragen voor de stikstofproblematiek. De lokale politiek staat veelal achter ons, dus via die lijn probeer ik waar mogelijk mijn invloed uit te oefenen.”

Ondanks dat de drie boeren zeer kritisch zijn over de stikstofplannen en de vage cijfers waarop alles gebaseerd is, vinden ze het ook belangrijk om te benadrukken dat zij én het grootste deel van hun collega’s zeker wel stappen willen maken. “De bereidheid is er absoluut, maar het ontbreekt aan een logische onderbouwde visie”, zo zegt Jeroen. “Voor hetzelfde geld duikt er over twee jaar wéér een vaag onderzoekje op dat alles opnieuw op zijn kop zet.” Erik knikt: “Precies. Ik heb ook echt wel zoiets van: ook al doet het heel veel pijn, als we maar een duidelijke richtlijn hebben. We hebben nu geen idee waar we aan toe zijn en hoe het onze bedrijven gaat raken. Daardoor kunnen we niet verder.” Jeroen: “Maar dat is ook meteen het probleem van nu, want ook naar de goede
kant bewegen kan nu niet. Daarmee wordt ook de biologische tak waarin wij ons begeven door dit beleid tegengewerkt. En daarbij vind ik het ook wel heel pijnlijk om te zien dat Den Haag alle boeren op één hoop gooit en doet alsof er al die jaren niks gebeurt is. We hebben al zóveel stappen gemaakt.” Ben: “Maar dat is het ook hè, alles komt steeds terecht op de schouders van de boeren. Er moet eens wat veranderen aan het consumentengedrag. Al die industrie en het vliegverkeer, sommige mensen gaan wel drie keer in het jaar op vakantie.” Erik schudt zijn hoofd: “Dat gaat niet gebeuren, de burger doet lekker waar die zin in heeft. Duurzaamheid maakt ze niks uit, anders had heel Heino al wel volgelegen met zonnepanelen. Ze gaan veel liever een keer extra op vakantie.” Ben: “En de vrijgekomen stikstofruimte wordt gebruikt om extra te kunnen bouwen hè. Daar wordt de natuur toch ook niet beter van? Dat steekt, natuurlijk.”

Waardering

Ook de komende tijd lijkt er geen einde te komen aan de enorme onzekerheid. Door heel Nederland kiezen boeren er daarom voor om zelf te stoppen via de stoppersregeling, ook in regio Salland. “Als ik om me heen kijk dan zijn er al heel veel boeren weg”, zo vertelt Ben. “Er zijn er genoeg die er geen trek meer in hebben. Zij kiezen nu eieren voor hun geld.” Of dat ook geldt voor Ben, Erik
en Jeroen? “Nee!”, zo klinkt het gelijktijdig. “Ik heb me er een tijdje heel druk over gemaakt, maar ik heb er nu wel bewust voor gekozen om het een beetje langs me heen te laten gaan. Anders word je helemaal gek”, zo zegt Erik daarover. “Ik heb nog elke dag schik van mijn werk en dat probeer ik vast te houden.” Ben is het daarmee eens: “Precies, ik ben nog veel te graag boer. Al hoop ik wel dat we als boeren in de toekomst weer wat meer waardering gaan krijgen.”

Jeroen Neimeijer

Ben Groot Beumer

Erik Overkempe